GUGON TUHON
Gugon Tuhon kagolongake dadi 3:
A.
Pitutur
Sinandhi :
1.
Aja gawe sumur ing ngarepan omah
Ø
amarga bebayani bocah dolan
2.
Aja
kureb ajang
Ø
sawise madhang, aja banjur ajange dikurebake,
bedik isahana dhisik
3.
Aja lungguh bantal, mundhak wudunen
Ø
bantal
iku mapane ana sirah, menawa dilungguhi ora prayoga
4.
Aja mangan ndhodhok ing tengah lawang
Ø
lire
wong mangan ndhodhok yen disawang saru,
kajaba mangan ing tengah lawang bisa
ngalang-ngalangiwong sing arep liwat.
5.
Aja mangan ing paturon
Ø
amarga
bisa ngregedi paturon, kejaba nalika lara.
6.
Aja mangan karo ngadeg, mundhak wetenge dawa
Ø
amarga
mangan karo ngadeg iku saru, becike karo lingguh sing apik
7.
Aja mangan mlaku
Ø
amarga
mangan karo mlaku ora becik tumrap kasarasan, tur murang tata.
8.
Aja
mangan panas
Ø
amarga
mangan panganan kang panas bakal mbebayani tumrap kasarasan.
9.
Aja
mangan sangga ajang
Ø
amarga
mangan sangga ajang gampang wutah, becike ajange dideleh ing meja
10. Aja ngaglah, lungguh ana ing lawang
Ø
amarga
lungguh ana ing lawang ngalang-alangi wong singa arep liwat/mlebu-metu.
11. Aja nggelar
kasur tanpa sepre
Ø
amarga
yen reged angel anggone ngilangi
12. Aja ngadeg uwuh
Ø
amarga
bisa ngregedi panggonan liyane yen kabur angina
13. Aja ngidoni sumur, mundhak suwing lambene
Ø menawa sumur kena idu bakal reged, apa maneh yen duwe
lelara nular
14. Aja njangkar wong tuwa
Ø ngundang wong tuwa sarana, nyebutake jenenge thok/
jangkar cetha mulang tata
15. Aja seneng ndhekok
Ø amarga ndhekok/ turu wayah esuk, nyata ora becik esuk
wayahe wong nyambut gawe
16. Aja uncal uwuh
Ø amarga nguncalake uwuh bisa ngregedi liyane, becike
buwangane ing kranjang uwuh.
17. Durung mantu wis gawe omah, ora ilok
Ø wong durung mantu tegese enom, during akeh pengalamane
18. Kekudhung
kukusan, ora ilok
Ø kukusan iku kanggo adang, menawa dienggo kekudhungan
bisa reged
19. Kandhang omah, ora ilok
Ø menawa omah kanggo kandhang kejaba ora resiki, suker
uga kurang prayoga menawa ana tamu
20. Nyapu bengi,
ora ilok
Ø kejaba ora resik, bleduge iso ngregedi peturon apa
panganan
21. Ora ilok weweh
njaluk bali, mundhak gulune gondhoken
Ø weweh apa bae kudu sing iklas lair batin, aja
ngarep-arep ganten diwewehi
22. Ora ilok wanita
lungguh jegang
Ø sanajan priya, dideleng ora prayoga, apa maneh wanita
uga kurang tata.
B.
Larangan
utawa wewaler
1. Aja lelungan
ing dina Setu Pahing, kuwi dina geblage ( sedane ) simbah mundhak apes ( nemu
cilaka )
Ø lire ing dina kuwi mesthine kanggo mengeti utawa
ngrumat kepara malah ndedonga kanggo arwahe simbah, ora malah kanggo lelungan
utawa seneng-seneng
2. Wong menyang segara kidul, ora kena nganggo sandangan
ijo pupus
Ø lire nalika semana ana wong Ngayogyakarta kang keseret
ombak menengah, mbeneri sandhangane ijo pupus. Wusanane wong-wong kang padha
plesir ing pesisir kidul ora wani nganggo sandhangan ijo pupus. Dene kang baku
kudu tansah ngati-ati
3. Tedhak turune panembahan Senapati, ora kena nitih
jaran bathilan ( jaran sing buntute dikethok )
Ø para turunane panembahan senapati ora kena nunggang
jaran bathilan/ jaran sing bunthute dikethok amarga bisa celaka
4. Wong Kudus sing manggon sawetan kali ora kena
bebesanan karo sing mapan sakulon kali
Ø wong Kudus, sing omahe neng wetan kali ora kena
bebesanan karo wong sing omahe neng kulon kali sebabe calon temanten ora kena
nglumpati kali, ora ilok.
5. Wong Bagelan ora kena nganggo jarit gadhung mlati
Ø Miturut kapercayan wong Jawa timur, wong bagelan ora
kena nganggo jarit gadhung mlathi amarga miturut wong kono bisa maraake cilaka.
C.
Bocah
Sukerta
1.
Anggana : anak akeh sing urip
mung 1
2. Cukil Dulit : anak 3 lanang kabeh
3. Dhampit : bocah laire bareng
lanang lan wadon
4. Gendhong : anak akeh, wadone ing
tengah
5. Gilir Kacang : anak akeh, giliran
lanang wadon
6. Grandel : anak lanang akeh, sing
pungkasan wadon
7. Gotong Mayit : anak 3 wadon kabeh
8. Ipil-Ipil : anak 5 lanang 1
9. Jempina : bocah lair durung
mangsane
10.
Julung
Caplok : bocah lair wayah surup ( srengenge
anslup )
11.
Julung
Kembang : bocah lair wayah pletheke srengenge
12.
Julung
Sungsang : bocah lair wayah bedhug ( tengah awan )
13.
Kalung
Usus :
bocah lair pusere nggubed gulu
14.
Kedhana-Kedhini :
anak 2 lanang wadon
15.
Kembar
: bocah laire bareng luwih saka 1,
lanang/wadon.
16.
Kembar
Sepasang : anak 2 wadon kabeh
17.
Konduran
: bocah lair nanging ibune mati
18.
Margana
: bocah laire ing tengah dalan,
sajrone lelungan
19.
Ontang-anting :
anak 1 lanang
20.
Panca
Ganti :
anak 5 wadon kabeh
21.
Pathok :
anak wadon akeh, sing tengah lanang
22.
Saramba : anak 4 lanang kabeh
23.
Sarimpi : anak 4 wadon kabeh
24.
Unting-unting :
anak 1 wadon
25.
Wahana : bocah lair ing tengah pasamuan
26.
Pancuran
kapit sendhang : anak 3, wadong
lanang wadon
27.
Sendhang
kapit pancuran : anak 3, lanang wadon
lanang
28.
Anak
bungkus : bocah
kang wektu lair isih kabungkus selaput bungkusan bayi ( placenta ).
29.
Anak
kembar : anak
loro, kembar lanang utawa kembar wadon utawa kembar dampit lanang lan wadon.
30.
Mancalaputra
utawa pendawa : anak lima
lanang kabeh.
31.
Mancalaputri : anak lima wadon
kabeh.
32.
Pipilan : anak 5, 4
wadon lan 1 lanang
33.
Padangan : anak 5, 4
lanang lan 1 wadon
34.
Lawang
menga : bocah kang
lair wektu “ Candhik Kala “ ( senja hari )
35.
Kresna : bocah
kang dilairke duweni kulit ireng.
36.
Walika
:
bocah kang dilairke wujude bajang ( kendil )
37.
Wujil : bocah
kang dilairke awake cebol.
38.
Julung
pujud : bocah
kang lair pas wayah maghrib.
0 komentar:
Posting Komentar